Dobra osobiste to prawnie chronione wartości przysługujące każdemu z nas. Przysługiwać mogą nie tylko osobom fizycznym (ludziom) ale również osobom prawnym (np. spółkom, stowarzyszeniom).
Art. 23 Kodeksu cywilnego zawiera tzw. otwarty katalog dóbr osobistych, wskazując na: zdrowie, wolność, cześć, swobodę sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnicę korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukową, artystyczną, wynalazczą i racjonalizatorską. Wyliczenie to ma charakter otwarty, co oznacza, iż również inne dobra, nie wymienione w wyżej wymienionym przepisie podlegać mogą ochronie prawnej.
Nie każda krytyka, czy przykre słowa skierowane pod naszym adresem prowadzą do naruszenia naszych dóbr osobistych. O naruszeniu takim, w rozumieniu art. 24 k.c., mówić możemy bowiem tylko wtedy, gdy działania drugiej osoby są bezprawne.
Istotne jest przede wszystkim to, czy twierdzenia głoszone na nasz temat (do naruszeń dóbr osobistych dochodzi najczęściej mową lub pismem) są zgodne z prawdą. Po drugie, ważnym jest czy osoba dzieląca się informacjami nas dotyczącymi ma do tego prawo (naruszenie naszych dóbr osobistych polegać może bowiem np. na upublicznianiu przez inną osobę informacji dotyczących naszego życia prywatnego – np. stanu zdrowia, aktywności seksualnej).
Podstawowym prawnym środkiem ochrony przed naruszeniami naszych dóbr osobistych jest powództwo o ochronę dóbr osobistych. Jak już wskazaliśmy we wcześniejszym wpisie, powództwem takim możemy dochodzić ochrony na różny sposób.
Zgodnie z art. 24 Kodeksu cywilnego, w zależności od naszych potrzeb i zaistniałej sytuacji, dochodzić możemy: zaniechania dalszych naruszeń naszych dóbr osobistych bądź zaniechania działań zagrażających tym dobrom, podjęcia działań w celu usunięcia skutków poczynionych naruszeń (np. poprzez wystosowanie pisemnych przeprosin), a ponadto zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub odszkodowania za poniesioną szkodę.
We wcześniejszym wpisie wyjaśniliśmy sobie czym są dobra osobiste. Ustaliliśmy również, że dobra osobiste podlegają ochronie prawnej. W niniejszym wpisie skoncentrujemy się więc na liście środków prawnych służących ochronie dóbr osobistych.
Zgodnie z art. 24 Kodeksu cywilnego, osobie pokrzywdzonej przysługuje szereg środków prawnych, których zastosowania domagać można się ona w razie naruszenia (lub choćby zagrożenia naruszeniem) jej dóbr osobistych. Konkretne środki ochrony dóbr osobistych pełnią odmienne funkcje i w zależności od sytuacji z jaką mamy do czynienia, służą zapobieganiu naruszeniom dóbr osobistych, zwalczaniu zaistniałych naruszeń albo rekompensacie za dokonane naruszenia.
