We wcześniejszym wpisie wyjaśniliśmy sobie czym są dobra osobiste. Ustaliliśmy również, że dobra osobiste podlegają ochronie prawnej. W niniejszym wpisie skoncentrujemy się więc na liście środków prawnych służących ochronie dóbr osobistych.
Zgodnie z art. 24 Kodeksu cywilnego, osobie pokrzywdzonej przysługuje szereg środków prawnych, których zastosowania domagać można się ona w razie naruszenia (lub choćby zagrożenia naruszeniem) jej dóbr osobistych. Konkretne środki ochrony dóbr osobistych pełnią odmienne funkcje i w zależności od sytuacji z jaką mamy do czynienia, służą zapobieganiu naruszeniom dóbr osobistych, zwalczaniu zaistniałych naruszeń albo rekompensacie za dokonane naruszenia.
W pierwszej kolejności osoba pokrzywdzona może żądać zaniechania działania zagrażającego jej dobrom osobistym, chyba że działanie takie nie jest bezprawne. Powyższe oznacza, iż dla uzyskania przez nas ochrony prawnej, działanie osoby zagrażającej naszym dobrom osobistym musi być sprzeczne z przepisami prawa lub przynajmniej zasadami współżycia społecznego (polega np. na rozpowszechnianiu nieprawdziwych twierdzeń, godzi w naszą prywatność).
W sytuacji, w której doszło już do naruszenia naszych dóbr osobistych, żądać możemy od sprawcy naruszenia podjęcia takich działań, które usuną skutki dokonanego naruszenia. W szczególności możemy żądać ustnych bądź pisemnych przeprosin ze strony sprawcy. Jeśli np. sprawca rozpowszechnił publicznie nieprawdę na nasz temat, żądać możemy by sprostował nieprawdziwą informację i przeprosił za nią (również publicznie – nawet poprzez publikację odpowiedniego sprostowania lub przeprosin w środkach masowego przekazu - np. telewizji). Trzeba jedynie pamiętać, że forma przeprosin musi być adekwatna do formy dokonanego naruszenia. Sąd nie nakaże np. publikacji przeprosin w prasie jeśli do naruszenia naszych dóbr doszło w prywatnej rozmowie w niewielkim gronie.
Osoba, której dobra osobiste zostały naruszone może żądać ponadto zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną w ten sposób krzywdę (którą odróżnić należy od szkody majątkowej) lub zapłaty określonej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny – np. na pomoc osobom niepełnosprawnym, ciężko chorym, na schronisko dla zwierząt. Sądy są dość ostrożne w orzekaniu finansowych środków ochrony, ma to miejsce raczej w sytuacjach kiedy naruszenia były mocno uciążliwe, wielokrotne lub szczególnie ciężkie a postawa sprawcy może zostać uznana za naganną, czyli nie polegała np. na niewiedzy i nieświadomym rozpowszechnianiu nieprawdziwych twierdzeń.
Dodatkowym środkiem służącym ochronie osobie, która poniosła szkodę majątkową na skutek dokonanych naruszeń dóbr osobistych jest odszkodowanie. Można go żądać np. w razie gdy na skutek rozpowszechnienia nieprawdy na nasz temat straciliśmy pracę lub zamówienie.
Wskazany powyżej repertuar środków ochrony dóbr osobistych daje dość dobre możliwości w zakresie przeciwdziałania naruszeniom w tym zakresie. Pamiętać należy aby wnioskowane przez nas środki były dostosowane do sytuacji, z którą mamy do czynienia. Nie należy np. żądać odszkodowania jeśli nie potrafimy wykazać jaka konkretnie szkoda została nam wyrządzona. Przed podjęciem walki o ochronę naszych dóbr osobistych musimy ponadto zastanowić się, czy działanie, z którym chcemy walczyć było bezprawne – nie polegało np. na wyjawieniu faktów dotyczących naszego zachowania i nie naruszało przy tym naszej prywatności.
Trzeba mieć przy tym świadomość, iż żądania w zakresie zapłaty jakichkolwiek kwot (czy to na naszą rzecz czy na cel społeczny) doprowadzą do wzrostu opłaty sądowej, którą wnieść należy wraz z pozwem o ochronę dóbr osobistych. O tym gdzie i jak wnieść taki pozew oraz jak go opłacić, mowa będzie w kolejnym wpisie.
Potrzebujesz wsparcia prawnego? Kliknij tutaj i zapoznaj się z naszą ofertą.
