Nasz ustawodawca nie ułatwia sytuacji pracownikom, którzy zostali poddani mobbingowi, nakładając na nich obowiązek wykazania, że w ich miejscu pracy doszło do szeregu zachowań, które należy uznać za niedopuszczalne. We wcześniejszym poście wskazaliśmy, że także na pracodawcy spoczywa ciężar dowodu, ale tylko w zakresie wykazania, że zadośćuczynił obowiązkowi przeciwdziałania mobbingowi. Pracownik, który chce wnieść do sądu pozew przeciwko pracodawcy w związku ze stosowaniem mobbingu, powinien odpowiednio wcześniej zebrać jak najwięcej dowodów na poparcie i udowodnienie twierdzeń o stosowaniu względem niego mobbingu.
Mobbing jest procesem, na który składa się szereg niedopuszczalnych zachowań. W większości przypadków po każdym takim zachowaniu pozostaje ślad, który w postępowaniu sądowym może posłużyć jako dowód.
Zazwyczaj osoby, które dopuszczają się mobbingu przez dłuższy czas czują się bezkarne i bardzo często zdarza się im stosować go nie tylko werbalnie, ale także pisemnie. Obecnie coraz częściej komunikacja wewnątrz przedsiębiorstwa odbywa się drogą elektroniczną. Każdy e-mail, który zawiera w sobie wycieczki personalne (np. "Czy naprawdę nie potrafi Pan zrobić dobrze nawet tak prostej rzeczy. Dziesięcioletnie dziecko lepiej by to zrobiło."), albo niezrozumiałą krytykę ("Proszę jeszcze raz przeczytać o co Pana prosiłem, bo to co Pan zrobił jest stratą czasu, za który dostał Pan pieniądze."), może zostać uznany za przejaw mobbingu. W sytuacji kiedy uważamy, że dany mail jest nieodpowiedni i krzywdzący dla nas warto go wydrukować i zachować.
Pamięć ludzka jest zawodna, dlatego w sytuacji kiedy pracownik uświadomi sobie, że stał się ofiarą mobbingu powinien zacząć odnotowywać wszelkie sytuacje, w których doszło do przejawów mobbingu. Swoistego rodzaju „pamiętnik” może być wykorzystany w postępowaniu sądowym, a druga strona będzie musiała się odnieść do zdarzeń w nim opisanych. Z doświadczenia wiemy, że wskazanie konkretnej sytuacji pomaga także świadkom ustosunkować się do niej i jednoznacznie potwierdzić, że takie zdarzenie faktycznie miało miejsce. Należy pamiętać, że rolą świadków w procesie nie jest wskazywanie zdarzeń, które oni sami uznali za przejawy mobbingu, a jedynie potwierdzanie czy zdarzenia uznane przez powoda za niedopuszczalne faktycznie miały miejsce. W sprawach o mobbing najczęściej świadkami są osoby nadal zatrudnione u pracodawcy, gdzie stosowany był mobbing. Nie ma co liczyć, że tacy świadkowie, którzy czują wewnętrzny konflikt interesu, sami z siebie będą przytaczać sytuacje niekorzystne dla pracodawcy, dlatego tak ważne jest umiejętne ich przesłuchanie.
Dyskusyjnym, ale często dopuszczalnym dowodem w sprawie mogą być także rozmowy nagrane na urządzenia elektroniczne. W naszej ocenie nagrywanie przez pracownika przejawów mobbingu jest dopuszczalne, zwłaszcza w sytuacjach kiedy mamy do czynienia jedynie z mobbingiem werbalnym, w małym środowisku pracy, gdzie nie ma możliwości w inny sposób wykazać (maile, świadkowie), że dochodziło do mobbingu. Powinno to być tym bardziej dopuszczalne jeśli pracownik padł ofiarą mobbingu pionowego i nie ma bardzo ma do kogo zwrócić się o pomoc w konflikcie z przełożonym. Pamiętać jednak należy, że publikując tego typu nagrania narazić można się na zarzut naruszenia dóbr osobistych osoby nagranej bez jej wiedzy i zgody, stąd nagrania takie powinny służyć jedynie dochodzeniu swych praw przed sądem, nie zaś np. piętnowaniu przełożonego w Internecie.
W sprawach o zadośćuczynienie za stosowanie mobbingu, ze względu na konieczność wykazania, że stosowany mobbing wywołał „rozstroju zdrowia”, ważną rolę odgrywać będzie także opinia biegłego lekarza - w szczegóności psychiatry. Jeśli pracownik w trakcie zatrudnienia korzystał z pomocy psychiatry, neurologa, czy psychologa, i było to wynikiem stosowanego wobec niego mobbingu, to warto także te osoby powołać na świadka oraz wystarać się o dokumentację medyczną dokumentującą historię choroby.
Każda sprawa ma swoją specyfikę i nie sposób przygotować uniwersalnej instrukcji obsługi, dlatego zawsze zachęcamy do kontaktu z radcą prawnym w celu przeprowadzenia indywidualnej rozmowy i zdecydowania jaka strategia procesowa i jakie dowody będą w danym przypadku najlepsze.
Autor: radca prawny Michał Goliński | kancelaria prawna Poznań | mobbing, dyskryminacja, prawo pracy.
Potrzebujesz wsparcia prawnego? Kliknij tutaj i zapoznaj się z naszą ofertą.
