Dyskryminacja może przybierać rozmaite postacie. Stosunkowo najczęściej dotyczy ona natomiast zasad wynagradzania pracowników. Co rozumiemy przy tym jako wynagrodzenie? Czy jest to jedynie stała kwota ustalona w umowie o pracę, czy również inne składniki, takie jak np. premia oraz nagroda? Nasuwa się również pytanie czy nieuzasadnione różnicowanie zasad wypłaty premii lub nagrody stanowić może przejaw dyskryminacji pracownika?

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, przy porównywaniu warunków wynagradzania pracowników wykonujących pracę jednakową lub o jednakowej wartości, porównywać należy całość świadczeń pieniężnych i niepieniężnych otrzymywanych przez pracownika. Uwzględnia się więc, oprócz wynagrodzenia zasadniczego, nie tylko otrzymywane premie i nagrody, ale również np. udostępnienie możliwości korzystania ze służbowego mieszkania czy samochodu.

W pierwszej kolejności dokonajmy rozróżnienia między premią oraz nagrodą. Poprzez premię rozumiemy co do zasady tzw. premię regulaminową, tzn. premię, która obliczana i wypłacana jest zgodnie z jasnymi kryteriami przewidzianymi w umowie o pracę lub regulaminie wynagradzania. Nagroda jest z kolei tzw. premią uznaniową, czyli kwotą wypłacaną wedle uznania pracodawcy, bez oparcia o jasno zdefiniowane kryteria. Art. 105 Kodeksu pracy przewiduje, że pracownikom, którzy przez wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności oraz jakości przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu, mogą być przyznawane nagrody i wyróżnienia. Nagroda jest więc formą gratyfikacji pracownika wypłacaną wedle uznania pracodawcy, jako wyraz uznania szczególnie dobrego wywiązywania się przez pracownika z jego obowiązków.

W wyroku z dnia 21 stycznia 2011 r. wydanym w sprawie o sygn. II PK 169/10 Sąd Najwyższy wskazał jednoznacznie, iż nagroda przewidziana w art. 105 Kodeksu pracy jest wynagrodzeniem pracownika w rozumieniu art. 18(3a) Kodeksu pracy, co oznacza, że także do nagrody jako świadczenia przyznawanego pracownikowi na podstawie uznania pracodawcy mają zastosowanie reguły jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości.

Pomimo więc, że pracodawca wypłaca nagrody zgodnie ze swoim uznaniem, nie może tego robić w sposób arbitralny i krzywdzący niektórych pracowników. Jeśli więc pracownik wykaże, iż jest traktowany w sposób niekorzystny, w porównaniu z innym pracownikiem wykonującym pracę jednakową lub o jednakowej wartości, w zakresie dotyczącym otrzymywanych nagród i rozróżnienie to wprowadzone zostało przez pracodawcę ze względu na jedno z kryteriów dyskryminacji wskazanych w art. 18(3a) Kodeksu pracy, może dochodzić odszkodowania za dyskryminację na podstawie art. 18(3d) Kodeksu pracy.

Wyłączenie nagród spod reguł zakazujących dyskryminowania pracowników, prowadziłoby de facto do umożliwienia obchodzenia przepisów o dyskryminacji w zakresie wynagrodzenia poprzez przyznawanie faworyzowanym pracownikom wysokich nagród. W pełni należy więc zgodzić się z w/w tezą Sądu Najwyższego zawartą w wyroku z dnia 21 stycznia 2011 r.

Potrzebujesz wsparcia prawnego? Kliknij tutaj i zapoznaj się z naszą ofertą.